Çiçek hastalığı yüzyıllardır insanlığın baş etmekte zorlandığı bir hastalıktı. Antik çağlardan bu yana özellikle çocukların ölümüne, görme yetisini kaybetmesine ve estetik bozukluklara yol açan bu hastalık 1979’da dünya üzerinden silindi. Aşı sayesinde.

Çiçek hastalığıyla mücadelede ilkel teknikler aslında uzun zamandır kullanılmaktaydı. Bu teknikler hastalığı geçirmekte olan kişilerde bulunan yaranın içindeki sıvının henüz hastalanmamış insanlara zerk edilmesi esasına dayanmaktaydı. Hatta bu tekniğin padişahın hareminde bulunan ve Kafkaslardan getirilen, güzellikleriyle ünlü cariyeler sayesinde Osmanlı’da da uygulandığı biliniyor. Zira bu kadınlar güzellikleri bozulmasın diye hastaların sıvılarını bedenlerinin görünmez bölgelerine zerk ederler, bu sayede çiçek hastalığına karşı bağışıklık kazanırlardı. Fakat bu ilkel tekniğin sorunları, bugünkü modern aşının aksine hastalığın geçirilmesine ve hatta ölüme sebep olması ve eğer sıvıları alınan kişide bir başka hastalık varsa onun da aşılanan kişiye geçmesiydi.

Bahsettiğimiz teknik 1700’lerde –el mahkûm- kabul görmüştü ve çocuklar toplu olarak aşılanmaya başlanmıştı. 1757’de 8 yaşındaki bir çocuk da İngiltere’de aşılanan binlerce çocuktan biriydi. Adı Edward Jenner’dı. İlerde tıp dünyasını değiştirecek, modern anlamda aşıyı bulacaktı. Jenner önceki yöntemlerden farklı olarak kullandığı sıvıyı çiçek hastalarından değil mandıralarda çalışan, hastalığı daha hafif geçiren kadınların ellerinde oluşan yaralardan elde etmişti. Bu da aslında bir çeşit çiçek hastalığıydı fakat ineklerde bulunan daha az zararlı bir çiçek virüsü türü kaynaklıydı. 14 Mayıs 1796’da Jenner, ilk kez bir başka çocuğa bu yeni sıvıyı enjekte etti. Başlarda çocukta hafif ateş görüldüyse de onuncu günde tüm belirtiler kaybolmuş, çocuk eski sağlıklı haline dönmüştü. Jenner aynı çocuğu tekrar aşıladığında bu kez çocukta hiçbir rahatsızlık görülmedi. Demek aşı başarılıydı. Edward Jenner bu tekniği binlerce çocukta denedi ve ilkel tekniğe göre daha başarılı olduğunu bilimsel olarak kanıtladı. Bu aşı dolaylı olarak ineklerden elde edildiği için Latince ‘inek’ anlamına gelen ‘vaccine’ olarak isimlendirildi. Günümüzde aşı kelimesinin İngilizce karşılığı olan vaccine kelimesinin kökeni buna dayanmaktadır.

Şimdi tüm dünya dört gözle korona virüs aşısını bekleyedursun, dünyanın ilk aşısını bulan Edward Jenner’ın bugün 273. doğum günü. Ve işte ilk aşının bulunuşunun üzerinden geçen uzun yıllar boyunca daha birçok amansız hastalığa karşı aşı geliştirildiği gibi korona virüsün de aşısı elbet bulunacak. Kim bilir belki o zaman bu hastalığın dünyadan silinmesi mümkün olur ve biz de normal yaşantımıza geri dönmenin en kesin yolunu bulmuş oluruz.