Son günlerde birkaç kez duyduğum bu kalıp beni çok rahatsız etmekle beraber çok da düşündürdü. Nasıl oldu da böyle bir deyiş ortaya çıktı acaba diye…
Öncelikle hiçbir kaynağa başvurmadan önce şahsi yorumumu belirteyim, sorumluluk almaktan çekinen ya da aldıkları kararların neticeleri ile yüzleşmekten çekinen kişiler, kadın ya da erkek olmasından bağımsız olarak, 'işte avrat aklı ile iş yaparsan şöyle olur', 'erkek adam bu işten ne anlar ki ben onu dinledim' gibi sorumluluk hafifletici ya da iç rahatlatıcı cümleler kuruyor olabilirler. Örneğin, yağmur yağması muhtemel bir havada bir kadın, kocasıyla gezintiye çıkmak istemiş olabilir… Erkek de karısını kırmayıp çıktıktan sonra yağmur yağdığında 'avrat aklı ile iş yaparsan böyle olur işte' demek yerine, eğer yağmur yağabileceğini ve yağmurlu havada gezmek istemediğini eşine söyleseydi daha az kırıcı olabilirdi. Ya da kendi muhakemesini yapıp, yağmur yağma ihtimali var, biraz ıslanmaya değer mi diye düşünüp yine kendi kararını verebilirdi… Ama kadın istedi diye çıktım ve yağmura maruz kaldım deyip bunun sorumluluğunu diğer tarafa yüklemek her zaman daha kolay demek ki…
Peki, yüzyıllardır insanlara kadın aklı ve erkek aklının farklı olduğunu hatta bir adım ötesi, farklıdan ziyade kadın mı daha zeki erkek mi diye düşündüren nedir acaba? Gerçekten böyle bir fark söz konusu mu? Peki, hakikaten kadınlar mı zeki erkekler mi?
Beyin, işlevleri ve kapasitesi bakımından hala tam olarak anlaşılamamış bir yapı olmakla beraber, gram cinsinden kadın ve erkek beyinleri kıyaslandığında, ortalama bir yetişkin kadın beyni 1250 gram iken ortalama bir yetişkin erkek beyni 1375 gram. Bu aradaki 125gram ortalama fark zekâ açısından bir fark yaratıyor mu derseniz, cevap kocaman bir hayır! Öyle olsaydı günümüzde filler en zeki canlılar olurlardı zaten…
Peki, ağırlık olarak fark etmiyor ise neden oluşuyor farklılıklar?
Burada benim de çok severek okuduğum, Sayın Dr. Serkan Karaismailoğlu'nun Kadın Beyni Erkek Beyni kitabını sizlere de tavsiye ederek referans alacağım. Yazar burada kadın beyni erkek beyni dediğinde cinsiyeti kadın olan bireylerin beyni ile cinsiyeti erkek olan bireylerin beyni arasındaki farktan değil, anne karnında var olan hormonların da etkisi ile erkek beynine sahip kadın ve erkek bireyler ile kadın beynine sahip kadın ve erkek bireylerden bahsediyor. Erkek beynine sahip bireylerde beynin amigdala denen bölgesi (savaş ya da kaç hayati kararının oluşturulduğu bölge) daha büyüktür. Bu sebeple erkek beynine sahip bireyler, navigasyon, 3 boyutlu modelleme (uzaysal görüş), mücadeleci davranış, şekillendirme gibi konularda daha iyidir. Kadın beynine sahip bireylerde ise hippocampus (hafıza merkezi) daha büyüktür. Bu sebeple de kadın beynine sahip bireyler hatırlama, kelimeler, kelimeleri kullanma, sosyallik, seçicilik gibi konularda daha iyidir.
Buraya kadar tamam, gerçek bir fark söz konusu. Peki, bu kadın beyni ve erkek beyni arasında zekâsal anlamda bir farklılık söz konusu mu acaba?
İki cinsiyet beyninin de kendi alanlarında daha iyi oldukları yerler var. İkisi de kendi alanlarında ölçülürse yani elma ile elma, armut ile armut kıyaslanırsa benzer zekâ seviyesi çıkacaktır. Yani en azından cinsiyetten kaynaklı bir fark söz konusu değil. Avustralya Griffith Üniversitesi'nden David Reilly, 'psikoloji ve zekâ araştırmacıları şu konuda net: Erkekler ve kadınlar gerçek IQ bakımından farklılık göstermezler. Daha akıllı cinsiyet yoktur.' dedi.
Konumun başına dönersem, bu küçümseyerek kullanılan 'avrat aklı' tabiri nereden çıktı yahu?
Bunun da cevabı zannediyorum şudur:
Hakemli bilimsel dergi Frontiers in Psychology'de yayımlanan araştırmaya göre, bilim insanları, erkeklerin kendi zekâ seviyelerini abartmaya daha eğimli olduğunu tespit etmişler.
Yapmayın beyler, din kardeşiyiz.
